Święto Konstytucji 3 Maja jest jednym z najważniejszych świąt państwowych Rzeczypospolitej Polskiej. Obchodzone jest na pamiątkę uchwalenia pierwszej w Europie, a drugiej na świecie ustawy zasadniczej  czyli nadrzędnego aktu prawnego określającego zasady działania państwa oraz prawa i obowiązki obywateli. Słowo ”konstytucja” pochodzi z języka łacińskiego; constitutio – urządzać, ustanawiać.
Polska Konstytucja została ogłoszona 230 lat temu przez Sejm Czteroletni, który po burzliwej debacie przyjął 3 maja 1791 r. przez aklamację ustawę rządową. Przeszła do historii jako próba uzdrowienia państwa polskiego. Poprzez likwidację wolnych elekcji, zasady liberum veto oraz instrukcji poselskich zakończyła okres Rzeczypospolitej szlacheckiej, rozpoczynała okres Rzeczypospolitej oświeconej. W Europie uchwalenie konstytucji określającej nowoczesny ustrój państwa była zdarzeniem bezprecedensowym. Tylko Stany Zjednoczone posiadały wówczas swoją konstytucję, przyjętą zaledwie cztery lata przed tą z Polski.

Według historyka prof. Henryka Samsonowicza, Konstytucja 3 Maja stanowi ważny element pamięci zbiorowej, bez której żadna wspólnota istnieć nie może. Jego zdaniem, Polska odzyskiwała niepodległość trzykrotnie: właśnie 3 maja 1791 r. oraz 11 listopada 1918 r. i 4 czerwca 1989 r. Szczególne znaczenie Konstytucji 3 Maja tkwi w fakcie, że została uchwalona samodzielnie przez Polaków będąc wyrazem starań o zerwanie więzów zależności od obcych mocarstw. Była aktem patriotyzmu oraz imponującym wysiłkiem politycznym i intelektualnym.

Postanowienia konstytucji centralizowały państwo, znosząc odrębność między Koroną i Litwą, wprowadzając jednolity rząd, skarb i wojsko. Za religię panującą uznano katolicyzm, przy tolerancji dla innych uznawanych przez państwo wyznań. Konstytucja wprowadziła trójpodział władzy: władzę ustawodawczą miał sprawować dwuizbowy parlament, składający się z sejmu – 204 posłów spośród szlachty-posesjonatów i 24 plenipotentów miast – oraz senatu (złożonego z biskupów, wojewodów, kasztelanów i ministrów pod prezydencją króla), którego rolę znacznie zmniejszono. Konstytucja została przyjęta pozytywnie przez znaczną część społeczeństwa polskiego. Wzbudziła zainteresowanie poza granicami kraju i w  krótkim czasie przetłumaczono ją na kilka języków europejskich. Dla zaborców była źródłem niepokoju gdyż dawała realną możliwość wzmocnienia państwa polskiego. Dlatego Rosja i Prusy zintensyfikowały wysiłki zmierzające do jej obalenia. Próba wprowadzenia konstytucji w życie została przekreślona już w połowie 1792 roku. Przyczyniła się do tego Konfederacja Targowicka (zawiązana przez przywódców obozu magnackiego w celu przywrócenia poprzedniego ustroju Rzeczypospolitej pod hasłami obrony zagrożonej wolności) i wkroczenie wojsk rosyjskich w granice Polski, co doprowadziło do przegranej dla Rzeczypospolitej wojny i kolejnego rozbioru.

Tekst Konstytucji nie był obszerny – liczył 11 stron. Spisany został ręką nieznanego pisarza na czterech bifoliach w kancelarii sejmowej pismem kaligraficznym, atramentem brunatnym – powszechnie wówczas stosowanym, na papierze czerpanym. Dokument ten jest na co dzień przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie.